اوضاع سیاسی-اجتماعی لرستان در عصر رضاشاه(1304-1320ش)

چکیده: معیشت کوچ نشینی در لرستان که ناشی از شرایط جغرافیایی آن بود، منجر به شکل گیری ساختار پراکنده سیاسی- اجتماعی قبیله ای تحت ریاست خوانین مختلف شد. از طرفی عبور راه مهم شمال به جنوب از لرستان و هم جواری با مناطق نفت خیز و مهم جنوب بر نقش منطقه در سیاست های حکومت های مرکزی ایران و کشورهای بیگانه (انگلیس) افزود، از این رو ایجاد امنیت و تسلط بر لرستان از دغدغه های اصلی دولت مرکزی ایران بوده است. رابط? این دو با توجه به ضعف و قوت حکومت مرکزی همواره با نوسان همراه بوده است و با ضعف دولت قاجار ایلات منطقه با اتخاذ نوعی خودمختاری، برای کسب قدرت بیشتر به درگیری و رقابت با دیگر ایلات می پرداختند و حکام منتصب حکومت مرکزی نیز با دامن زدن به این اختلافات و ایجاد تفرقه بین آنان، بر شدت هرج و مرج و ناامنی ها افزودند. این نوع ساختار سیاسی- اجتماعی لرستان در تقابل با اهداف و ماهیت تمرکزگرای دولت رضاشاه بود، که این تقابل به کنش و واکنش های طولانی بین این دو نیرو انجامید. در این پایان نامه به تأثیر شرایط جغرافیایی بر ساختار سیاسی- اجتماعی منطقه و نقش آن در اتخاذ رویکرد دولت رضاشاه در قبال لرستان پرداخته شده و علل واکنش عشایر منطقه در برابر طرح های رضاشاه و شیوه های برخورد حکومت مرکزی با اهالی منطقه و پیامدهای این تقابل مورد بررسی قرار گرفته است. از جمله دستآوردهای این پژوهش این است که اگرچه نهایتاً در سال 1312ش، با تکیه بر ابزارهای مختلف و توأم با خشونت و سرکوب، یکجانشینی بسیاری از ایلات تا حدی عملی گشت، لیکن طرح های سیاسی-اجتماعی-اقتصادی و فرهنگی فراوانی که در راستای تثبیت طرح یکجانشینی به اجراء درآمد، چون بدون بسترسازی و برنامه ریزی های دقیق، مدون و بلندمدت اقتصادی-اجتماعی بود نتوانست نتایج مورد نظرحکومت را در آن زمان برآورد و با تضعیف بسیاری از گروه های عشایری بخشی از سرمای? اقتصادی و اجتماعی کشور تضعیف گشته و نهایتاً با سقوط رضاشاه در شهریور 1320ش اکثر ایلات به زندگی سابق خود بازگشتند. واژه های کلیدی: لر، لرستان، عشایر، رضاشاه، قشون غرب، امیراحمدی، تخته قاپو.